ظرفیت های بانک توسعه تعاون برای رونق تعاونی‌های عشایری
توسعه تعاون؛ مهمترین آفتی که حیات تعاونی های عشایری در کشور را تهدید می کند، محدودیت سرمایه و عدم به کارگیری روش مناسب برای حل این مشکل است. به طوری که در صورت نبود سرمایه کافی، تعاونی های عشایری عملا امکان به کارگیری روش های نوین تولیدی را ندارند.
فاطمه الیاسی؛ خبرنگار اقتصاد توسعه
به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون، فعالیت تعاونی‌های عشایری در سطح کشور زمینه‌ای را برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی این قشر فراهم کرده است. تعاونی‌ها و ارکان آن ظرفیتی فوق‌العاده برای افزایش بهره‌وری در مناطق عشایری هستند و این تعاونی‌ها ظرفیتی فوق‌العاده برای ایجاد تحول در مناطق عشایری دارند.
باید به این مساله نیز توجه کرد که روستاییان و عشایر از بازیگران اصلی عرصه اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار هستند و باید خود را در همه امور کشور سهیم و شریک بدانند.
در این سال ها که موضوع تولید به عنوان مهمترین موضوع مدنظر مقام معظم رهبری است تولیدات عشایر به عنوان یکی از اقشار مولد کشور می‌تواند سهمی مهم در رسیدن به اهداف حوزه تولید داشته باشد و در این بین از نقش تعاونی‌ها نیز نباید غافل بود.
تعاونی‌های عشایری نقش اساسی در تامین امنیت غذایی و تولید محصولات گوشتی و لبنی کشور ایفا می کنند، تا سال گذشته ۲۴۳ شرکت تعاونی عشایری در کشور وجود داشت که طی چندسال گذشته به این بخش چهار هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده و یا در حال پرداخت است.
از طرف دیگر یک اتحادیه مرکزی و ۲۱ اتحادیه استانی و ۲۲۱ تشکل شهرستانی در رابطه با عشایر در کشور فعالیت دارد که در کل شهرستان‌های عشایرنشین کشور در حال ارایه خدمات است.
یکی از مزایای تشکل‌های عشایری این است که سهام داران آن تمام جامعه عشایری کشور بوده و این تشکل‌ها وظیفه تامین نهاده‌ها و خدمات رسانی به عشایر را بر عهده دارند.
با این حال در سال گذشته با توجه به شرایط خشکسالی شدیدی که بوجود آمد و حمایت‌های وزارت جهاد کشاورزی و دولت در خصوص تامین نهاده‌ها، سازمان امور عشایری توانست ۵۰۰ هزار تن نهاده را به عشایر کشور تخصیص دهد. ولی با این حال تعاونی‌های عشایری دچار مشکلاتی هستند که با اجرایی شدن راهکارهای می‌توان این مشکلات را مرتفع کرد.
مشکلات تعاونی‌های عشایری در کشور
مهمترین آفتی که حیات تعاونی های عشایری در کشور را تهدید می کند، محدودیت سرمایه و عدم به کارگیری روش مناسب برای حل این مشکل است. به طوری که در صورت نبود سرمایه کافی، تعاونی های عشایری عملا امکان به کارگیری روش های نوین تولیدی را ندارند.
به همین دلیل به نظر می رسد که دولت باید روش های گوناگون همانند مشارکت مستقیم، پرداخت یارانه تکمیل سرمایه، پرداخت یارانه سود وام های بانکی، ساماندهی قیمت تولیدات داخلی، کانالیزه کردن واردات از گمرکات و حمایت از صادرات از فعالان و اعضای تعاونی ها حمایت کند.
از طرف دیگر یکی دیگر از عوامل بازدارنده شرکت های تعاونی عشایری در کشور عامل فرهنگی اجتماعی است به طوری که یکی از مهمترین دغدغه‌های شرکت های تعاونی بی‌اعتنایی اعضا نسبت به سرنوشت تعاونی و یا به عبارتی، کاهش محسوس حس فرهنگ کار جمعی و تعاونی است که به تدریج موجب زوال و ورشکستگی این بنگاههای اقتصادی خواهد شد.
شرکت‌های تعاونی برای رشد و توسعه نیاز به مشارکت و هم فکری همه اعضا را دارند از این رو، اعضا تعاونی‌ها به مثابه افرادی همفکر تلقی شوند نه فقط در قالب افرادی هم سود. بنابراین در صورت ادامه روی گردانی اعضا از تداوم مشارکت و تعاون در شرکت‌های تعاونی، بار اصلی تعاونی‌ها روی دوش مدیرعامل، حسابدار و انبارداران قرار می‌گیرد؛ در این شرایط اعضای تعاونی شرکت را خانه خود نمی‌دانند و حتی در بسیاری از موارد، به جای کمک به سازندگی آینده شرکت تعاونی، به تخریب آن می‌پردازند.
یکی دیگر از عوامل بازدارنده شرکت های تعاونی عشایری در کشور عامل آموزشی است، به طوری که آموزش به مثابه یک زیرساخت اصلی در نظام تعاون مطرح است.
آموزش اثراتی انکارناپذیر در پرورش و تدبیر افکار ایفا می‌کند که نتایج آن در درازمدت آشکار خواهد شد، اما نکته اینجاست که در آموزش اعضای تعاونی‌ها، باید مسائل مبتلابه از قبیل بهره وری و بهره‌برداری از فرصت‌ها، آموزش مسائل حقوقی، آموزش‌های مربوط به تفکر خلاق، مدیریت و رهبری مدنظر جدی قرار گیرد.
یکی دیگر از موانع توسعه شرکت های تعاونی عشایری در سراسر کشور عوامل فنی است به طوری که در این میان مهمترین ضعف‌های فنی به موضوعاتی از قبیل عدم آشنایی کافی اعضای تعاونی‌ها با دنیای جدید اطلاعات و ارتباطات و به ویژه نظام های بازاریابی نوین و ناکافی بودن مهارت آنها در مواجهه با دنیای پیچیده کسب و کار است.
امروزه کمتر شرکت های تعاونی عشایری را در سطح کشور می توان یافت که به بازاریابی شبکه ای برخط با تکیه بر پرورش قوه خلاقه اعضا و یا مدیران آنها توجه داشته و یا حتی زمینه های آن را فراهم آورده باشد.
از این رو به نظر می رسد که بازآموزی فنی و تخصصی مدیران و اعضای تعاونی ها با مشارکت فعال دستگاههای دولتی متولی و دانشگاهها و موسسات آموزش عالی می تواند تا حدودی حلال مشکلات تعاونی ها در این حوزه باشد.
راهکارهای توسعه تعاونی های عشایری در کشور
برای توسعه تعاونی های عشایری کارشناسان و فعالان مرتبط معتقدند که با سرمایه گذاری بلندمدت حدودا 10 ساله در شرکت های تعاونی عشایری، ثبات در قیمت مواد اولیه در کشور، جذب سرمایه گذاران در طرح سرمایه بر، کاهش قیمت محصولات تعاونی های عشایری برای افزایش رغبت عشایر به خرید از فروشگاههای شرکت های تعاونی، فعالیت های اقتصادی سودآور و رفع موانع قاتونی برای پرداخت تسهیلات به شرکت های تعاونی عشایری در راستای کاهش آسیب های اقتصادی شرکت های تعاونی اقداماتی صورت گیرد تا تعاونی ها بتوانند در سطح کشور رشد و توسعه یابند.
از طرف دیگر با فرهنگ سازی در راستای تقویت نگرش مثبت به تعاون و کار جمعی، مساعدت و حمایت سایر دستگاهها از جمله امور عشایری و اداره غله و بازرگانی در ارتباط با تفاهم نامه های منعقده وتقویت روحیه کار جمعی در اعضای تعاونی های عشایری در راستای کاهش آسیب های فرهنگی و اجتماعی شرکت های تعاونی می توان اقداماتی را صورت داد.
با افزایش دانش و مهارت های شغلی اعضا از طریق برگزاری دوره های آموزشی مستمر و همچنین ایجاد ارتباط مناسب بین نظام های آموزشی و محیط کسب و کار و برگزاری دوره های آموزشی مهارت ارتباطی برای بهره مندی اعضا از دوره های آموزش فنی در راستای کاهش آسیب های آموزشی شرکت های تعاونی عشایری در سراسر کشور بهره برد.
همچنین با تسهیل دسترسی تعاونی های عشایری به امکانات و تجهیزات مورد نیاز، آشنایی اعضا با پیچیدگی فرایند کسب و کار، تقویت مهارت فروشندگان تعاونی در جذب مشتری و کسب سود مناسب، افزایش خلاقیت و نوآوری، آموزش شیوه ها و فنون مدیریت به اعضای تعاونی های عشایری در راستای کاهش آسیب های فنی شرکت های تعاونی عشایری اقداماتی صورت گیرد.
