سؤالات متداول سامانه صیاد (FAQ)

1. در سامانه صیاد 2 امکان درخواست و صدور چک موردی فراهم گردیده است اما اینکه آیا محدودیت‌های موجود جهت صدور چک موردی توسط سامانه صیاد کنترل می‌گردند یا خیر مورد سؤال است. لازم به ذکر است اصولاً چک‌های موردی ماهیت فوری دارند و با توجه به وضعیت فعلی چرخه‌های سامانه صیاد ممکن است پاسخگوی نیاز مشتری نباشد.

پاسخ: در سامانه صیاد فرایند صدور چک موردی تاکنون نهایی نشده است و پس از نهایی سازی در سامانه صیاد پیاده‌سازی و به شبکه بانکی اطلاع‌رسانی خواهد شد. لازم به توضیح است فرآیند مذکور به نحوی پیاده‌سازی خواهد شد که API سرویس‌های سامانه صیاد هیچ‌گونه تغییری نداشته باشد.

2. با توجه به افزودن تاریخ انقضای چک در سامانه صیاد 2، چه کنترل‌ها و محدودیت‌هایی برای چک منقضی شده اعمال خواهد شد؟

پاسخ: کنترل‌ها و محدودیت‌های تاریخ انقضا در سامانه‌های پیچک و چکاد کنترل خواهد شد و طبیعتاً چک‌هایی که زمان ثبت آنان در سامانه پیچک (به‌عنوان مرجع نگهداری اقلام دینامیک چک) پس از تاریخ انقضا (مندرج بر روی برگ چک) باشند، امکان ثبت را نخواهند داشت.

3. علت تفاوت بین وضعیت‌های چک در سامانه صیاد و پیچک چیست؟ برای مثال "مسدودی" در سامانه صیاد به‌عنوان یک وضعیت چک است اما در سامانه پیچک جزء سایر مشخصه‌های چک در نظر گرفته‌شده است.

پاسخ: با توجه به این‌که در زمان تعریف پروژه، فرآیند مسدودی و رفع مسدودی چک به عهده سامانه صیاد بوده است وضعیت مسدودی در سامانه صیاد تعریف‌شده بود. در حال حاضر این فرآیند در سمت سامانه پیچک پیاده‌سازی گردیده است. در سامانه صیاد وضعیت مذکور، به دلیل احتمال استفاده از آن در آینده باقی‌مانده است.

4. درصورتی‌که سرویس غیرفعال کردن برای شماره‌حساب حقوقی فراخوانی شود، آیا سرویس خطا می‌دهد؟

پاسخ: ازآنجایی‌که استعلام مازاد حساب برای اشخاص حقیقی می‌باشد لذا سرویس غیرفعال سازی شبای پایه در حال حاضر برای اشخاص حقیقی می‌باشد اما چنانچه سرویس مذکور برای اشخاص حقوقی استفاده شود خطایی اتفاق نخواهد افتاد.

5. درصورتی‌که سرویس ثبت درخواست با خطایی مواجه شود ولی به دلیل Time Out امکان ارسال خطا به فراخوانده وجود نداشته باشد، آیا می‌توان خطای مذکور را از طریق سرویس پیگیری دریافت نمود؟

پاسخ: خیر، درصورتی‌که خطایی در فرآیند ثبت درخواست اتفاق بیافتد (خطای سیستمی ازجمله Time Out یا خطای منطقی)، درخواست موردنظر ثبت نمی‌شود و قاعدتاً برای درخواستی که ثبت‌نشده است، امکان پیگیری وجود ندارد و نیاز است درخواست موردنظر دوباره ارسال گردد. درصورتی‌که پس از ثبت درخواست، کلاینت با خطای تکراری بودن کد درخواست مواجه شود به این معنی است که درخواست قبلاً با موفقیت ثبت‌شده است و در سیکل صدور بعدی موردبررسی قرار می‌گیرد.

6. آیا امکان دارد در زمان فراخوانی سرویس ثبت درخواست، کد خطایی مبنی بر عدم صلاحیت مشتری برگردانده شود؟

پاسخ: با توجه به اینکه سامانه صیاد جهت تشخیص عدم صلاحیت مشتری از سامانه‌های جانبی استعلام اخذ می‌نماید، لذا نمی‌توان درخواست ارسال‌شده یک بانک را منتظر تأخیر پاسخ سامانه‌های جانبی قرار داد لذا کد خطایی مبنی بر عدم صلاحیت مشتری در سیکل‌های مشخص و در فرآیند صدور اخذ می‌گردد.

7. آیا دسته‌چک پذیرفته‌شده ممکن است به وضعیت عدم صلاحیت برود؟

پاسخ: بله، در حالتی که درخواست دسته چکی به وضعیت "در حال انتظار" انتقال پیدا کند و بانک موردنظر، پس از بررسی درخواست را تأیید کند، درخواست دسته‌چک به وضعیت "پذیرفته‌شده" انتقال می‌یابد و در سیکل صدور بعدی سایر استعلام‌های دسته‌چک گرفته می‌شود و ممکن است دسته‌چک به وضعیت "عدم صلاحیت" انتقال پیدا کند.

8. برای یک حساب در یک روز آیا می‌توانیم در چند چرخه مختلف، درخواست ارسال نمود، به‌گونه‌ای که درخواست‌ها در چرخه‌های قبلی هنوز به مرحله پایانی نرسیده باشد؟

پاسخ: بله، درخواست‌ها در صف اولویت باقی می‌مانند و در نزدیک‌ترین سیکل جهت صدور بررسی می‌شوند.

9. آیا رابطه‌ای بین نوع دسته‌چک و تعداد برگ‌های دسته‌چک وجود دارد؟ مثلاً برای دسته‌چک‌های عمومی تعداد برگ‌ها می‌بایست چگونه انتخاب شود؟

پاسخ: در حال حاضر دسته‌چک‌های (عادی، الکترونیکی، بانکی) در سامانه صیاد فقط می‌توان 10، 25، 50، 100 و 200 برگی باشند. درصورتی‌که در آینده محدودیتی با توجه به نوع دسته‌چک اعمال گردد، قطعاً به اطلاع شبکه بانکی خواهد رسید.

10. در صفحه 10 مستند ارسال کد شهاب صرفاً برای مشتریان حقیقی اجباری اعلام‌شده و عنایت دارند عموماً در انواع شاخص فراگیر از تقسیم‌بندی کد ملی، شناسه ملی و شماره فراگیر اتباع استفاده‌شده و در تقسیم‌بندی گسترده‌تر شخص حقیقی ایرانی، حقیقی خارجی، حقوقی ایرانی و خارجی مورداستفاده قرار گیرد مستدعی است اجباری و یا اختیاری بودن کد شهاب برای این اشخاص به‌صورت مجزا (در کلیه سرویس‌های صیاد 2) مشخص گردد. البته در جدول 4 صفحه 13 اشخاص به حقیقی، حقوقی و اتباع تقسیم‌شده است (فیلد Identifier Type List)، با توجه به عدم امکان دریافت شهاب آنلاین برای برخی از بانک‌ها، نحوه عملکرد چگونه باید باشد.

پاسخ: با توجه به گذر مدت‌زمان قابل‌توجهی از الزامات مرتبط با پیاده‌سازی سامانه نهاب و لزوم بهره‌مندی تمامی مشتریان از شماره شهاب (پیرو بخشنامه‌های متعدد اداره مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم)، عدم امکان دریافت برخط شهاب برای برخی از مشتریان یک بانک، یک موضوع داخلی بوده و در صورت عدم تسریع موضوع قطعاً به حسن شهرت آن بانک لطمه وارد خواهد شد.

11. در صفحه 10 مستند و در ارتباط با کنترل تاریخ تولد و محدودیت سن 18 سال، در جلسه موارد خاص و دستور مقام محترم قضایی مبنی بر استفاده برخی از افراد زیر 18 سال از سوی برخی از همکاران بانکی مطرح گردید. در این خصوص نحوه عملکرد باید به چه صورت باشد.

پاسخ: بر اساس استعلامات صورت گرفته از اداره بررسی‌های حقوقی این بانک، امکان صدور دسته‌چک و افتتاح حساب‌جاری برای اشخاص دارای «حکم رشد» بلامانع اعلام گردیده است و پیاده‌سازی‌های لازم در صیاد، جهت مستثنی نمودن این گروه از مشتریان از شرط بررسی سن، در حال انجام است. بر این اساس، مقتضی است بررسی اصالت مدارک ارائه‌شده توسط مشتری به‌وسیله بانک صورت گیرد و درخواست مربوطه به این بانک اعلام گردد.

12. یکی از مهم‌ترین تغییرات و سرویس‌های جدید در سامانه صیاد 2، ضرورت دریافت شناسه استعلام صیاد برای چک‌های تضمینی یا بانکی (و طبیعتاً عدم امکان کارگزاری آنان در چکاوک بر اساس شناسه ثابت)، تفکیک شعب درخواست‌کننده و افتتاح کننده و اضافه شدن برخی اقلام اطلاعات هویتی اشخاص صاحب امضاء و صاحب حساب (که ممکن است مسئولین اداره ستادی آن بانک باشند) و شماره‌حساب مقتضی (که می‌تواند از حساب آن بانک نزد بانک مرکزی استفاده گردد) و هم‌چنین عدم امکان کارگزاری آنان در چکاوک بر اساس شناسه ثابت است. در این خصوص نحوه عملکرد و تمهیدات بانک مرکزی چیست؟

پاسخ: در سرویس پیگیری درخواست دسته‌چک، نوع دسته‌چک اعلام می‌گردد که بانک‌ها می‌توانند با استفاده از این فیلد بین دسته‌چک‌های تضمینی و دسته‌چک‌های عادی تفاوت قائل شوند. لازم به توضیح است، امکانی فراهم‌شده است تا بانک‌ها در خصوص این نوع از چک‌ها، در زمان ارسال سری و سریال، بتوانند اقلام مذکور را به‌صورت تکی ارسال نمایند.

هم‌چنین محدودیت 200 برگ چک برای درخواست چک تضمینی به جهت جلوگیری از ایجاد اختلال در سامانه صیاد و جلوگیری از درخواست دسته‌چک‌ها با تعداد برگ بالا و مشغول کردن سامانه می‌باشد. در سیستم نرم‌افزارهای بانکی می‌بایست درخواست‌های دسته‌چک‌های تضمینی به صورتی پیاده‌سازی گردد که کاربر تنها تعداد برگ چک‌های تضمینی را درخواست دهد و سیستم به‌صورت خودکار درخواست کاربر را به دسته‌چک‌های 200 برگی تقسیم نموده و به سامانه صیاد ارسال نماید که این روش پیاده‌سازی موجب می‌گردد کلیه درخواست‌های دسته‌چک تضمینی یک بانک در چند دقیقه به سامانه صیاد ارسال گردد.

نکته دیگری که در خصوص این نوع از چک‌ها (چک‌های بانکی یا تضمینی) وجود دارد، صرفاً انجام استعلام نهاب بوده و کلیه استعلامات دیگر (برای اشخاص صاحبان حساب و امضا) اعمال نمی‌شوند. بر این اساس، چک‌های بانکی یا به بیانی دیگر تضمینی، به دلیل دارا بودن چک برگشتی و یا بدهی‌های معوق غیر جاری شخص یا نهاد ارسال‌کننده درخواست رد نخواهند شد.

13. با توجه به لزوم درج کد پستی و اعمال کنترل آن توسط نهاب، نحوه عملکرد بانک‌ها و به‌روزرسانی آن‌ها چگونه باید باشد؟

پاسخ: تمامی اقلام اطلاعاتی ارسال‌شده توسط بانک باید دقیقاً منطبق با آنچه در سامانه نهاب و مراجع ذی‌صلاح ثبت‌شده است، باشد؛ در غیر این صورت درخواست مزبور ریجکت خواهد شد. در خصوص کد پستی، در حال حاضر شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، سرویسی را در اختیار عموم مردم قرار داده است (در وب‌سایت آن سازمان) که بتوانند آخرین کد پستی خود را در سامانه ثبت نمایند. بر این اساس، مانعی برای درج و به‌روزرسانی آن در تمامی سامانه‌های مرتبط باهم وجود نخواهد داشت.

14. به‌منظور درک بهتر خطاهای اعلامی از سوی سامانه صیاد و اینکه مربوط به کدام یک از فرآیندها هستند، بانک مرکزی چه تمهیداتی اندیشیده است؟

پاسخ: کدهای خطای مرتبط با سامانه صیاد، طبقه‌بندی‌شده و در اختیار این اداره می‌باشد. جهت اطلاع از جزئیات و نحوه دریافت آن با این اداره تماس حاصل فرمایید.

15. نحوه اجرا، استفاده و اعتبارسنجی چک‌های موردی به چه صورت خواهد بود؟

پاسخ: در نسخه جدید دستورالعمل حساب‌جاری که به شبکه بانکی ابلاغ گردیده، به‌تفصیل بیان‌شده است.